کدهای QR بارکدهایی دوبعدی هستند که Denso Wave، توسعه‌دهنده بارکد ژاپنی، آن‌ها را در سال ۱۹۹۴ ایجاد کرد. این کدها که به‌نام کدهای مربعی هم شناخته می‌شوند، حاوی هر نوع اطلاعاتی هستند که می‌تواند اسکنرها را به اطلاعات آنلاین هدایت کند. دسترسی به اطلاعات کدهای دوبعدی با استفاده از گوشی هوشمند ممکن است. کدها با استفاده از تولیدکننده کد QR آنلاین تولید می‌شوند که هنگام اسکن اطلاعات آنلاین را به اسکنر نمایش می‌دهد.

احتمالاً تاکنون به این فکر افتاده‌اید که تفاوت کد QR با بارکد چیست. اصلی‌ترین تفاوت در میزان اطلاعات قابل ذخیره است. درحالی‌که بارکد فقط اطلاعات را در جهت افقی نگه می‌دارد، کد QR اطلاعات را در هر دو جهت افقی و عمودی نگه می‌دارد؛ به‌همین‌دلیل کد QR می‌تواند صدها برابر بیشتر از یک بارکد اطلاعات را در خود جای بدهد.

در ادامه مطلب آموزشی زومیت بیشتر با QR کد آشنا می‌شویم و در بخش آموزش ساخت QR code می‌آموزیم که چگونه یک QR Code حرفه‌ای بسازیم.

کیو آر کد چیست و استفاده از آن چه مزایایی دارد؟

QR مخفف Quick Response Code به معنی «کدهای واکنش سریع» است. کدهای QR بارکدهایی قابل اسکن هستند که داده‌ها را ذخیره می‌کنند. این کدها بیشتر در حوزه بازاریابی برای هدایت کاربران به وب‌سایت‌ها، پروفایل‌های رسانه‌های اجتماعی، لندینگ پیج‌ها یا کوپن‌های فروشگاه استفاده می‌شوند. به‌عنوان مثال، شخصی می‌تواند یک کد QR در پشت کارت ویزیت خود قرار دهد تا شما را به پروفایل لینکدین خود هدایت کند.

ماساهیرو هارا، مهندس ارشد Denso Wave کدهای QR را با هدف ردیابی وسایل نقلیه و قطعاتی که در خط مونتاژ حرکت می‌کردند، اختراع کرد. با وجود اینکه کدهای مربعی اختراع اواسط دهه ۹۰ بود، تا عصر گوشی‌های هوشمند مورد توجه قرار نگرفت. حتی در آن زمان کاربران مجبور بودند یک برنامه شخص ثالث را برای اسکن کدها دانلود کنند. پیشرفت واقعی در سال ۲۰۱۷ رخ داد؛ زمانی که اپل یک QR Reader را در آیفون‌های خود قرار داد، سایر سازندگان به‌سرعت از آن پیروی کردند. با شیوع همه‌گیری کووید-۱۹، کد QR راهی جدید برای برقراری ارتباط با مشتریان به کسب‌وکارها داد و بار دیگر رونق گرفت.

اینکه آیا کیو آر کد جایگاهی دائمی در دنیای پس از همه‌گیری کسب کرده‌ یا نه، هنوز مورد بحث است؛ اما نمی‌توان سفر باورنکردنی آن را از زمان اولین حضورش در خط مونتاژ انکار کرد.

چه مواردی را می توان به کیو آر کد تبدیل کرد؟

ازآنجاکه کدهای مربعی می‌توانند انواع مختلفی از اطلاعات را ذخیره کنند، برای اهداف بسیاری استفاده می‌شوند. کدهای QR معمولاً برای نگه‌داری داده‌هایی مانند موارد زیر و کاربردهای فراوان دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• متن ساده: پیام‌های خوش آمدگویی در کنفرانس‌ها
• اطلاعات تماس: آدرس‌، شماره تلفن، ایمیل
• URL‌ها: آدرس وب‌سایت‌ها یا صفحات وب خاص
• لینک به دانلود برنامه‌ها
• پرداخت‌ها: کدهای QR می‌توانند اطلاعات مربوط به حساب بانکی یا کارت اعتباری شما را ذخیره کنند.
• احراز هویت آنلاین حساب‌ها: وب‌سایت‌ها می‌توانند یک کد QR را نمایش دهند که کاربر ثبت‌شده می‌تواند با گوشی هوشمند خود اسکن کرده و به‌طور خودکار وارد شود.
• احراز هویت WiFi: کدهای QR را می‌توان برای ذخیره جزئیات احراز هویت شبکه‌های WiFi مانند SSID، رمز عبور و نوع رمزگذاری استفاده کرد. با اسکن این نوع کد QR می‌توان به‌طور خودکار به شبکه پیوست.
• راهنمای کاربر: دستورالعمل‌هایی برای نصب یک برنامه یا راه‌اندازی یک گجت.
• رمزهای عبور تأیید دو‌مرحله‌ای: هنگام پیکربندی امنیت احراز هویت دو مرحله‌ای توسط وب‌سایت‌ها و برنامه‌های مختلف استفاده می‌شود.

انواع کدهای QR و کاربرد آن

همان‌طورکه خواندید، کدهای QR در طراحی و عملکرد متفاوت هستند؛ اما در درجه اول در یکی از دسته‌های ایستا یا پویا قرار می‌گیرند.

یک کد QR ایستا حاوی اطلاعاتی است که پس از فعال شدن قابل تغییر و ردیابی نیست؛ بدین معنی که درصورت وجود هرگونه اشتباه تایپی یا مشکلی در کد باید یک کد جدید ایجاد کنید. کدهای ایستا منقضی نمی‌شوند، بنابراین وقتی محتوا تنظیم شد، کار شما تمام می‌شود.

کدهای QR ایستا برای ذخیره اطلاعات ثابت یا حساس ایده‌آل هستند؛ اطلاعاتی مانند رمزهای عبور Wi-Fi، شماره شناسه کارمندان یا کدهای دسترسی. درصورتیکه می‌خواهید داده‌های خود را مرتباً به روز کنید، کدهای QR ایستا چندان مفید نیستند.

کدهای QR پویا به شما امکان می‌دهند اطلاعات خود را هر چند بار که می‌خواهید تغییر دهید؛ زیرا اطلاعات در خود کد گنجانده نشده است. این کدهای پویا کاربران را به یک URL خاص هدایت می‌کند که می‌تواند در هر زمان تغییر کند؛ به‌عنوان مثال، یک رستوران می‌تواند کاربران را به منوی غذاها در وب‌سایت خود هدایت کند.

یکی از مزایای اصلی کدهای QR پویا، قابلیت ردیابی اطلاعات و توانایی جمع‌آوری معیارهای اسکن است. بااینکه نمی‌توانید به اطلاعات شخصی کاربران دسترسی داشته باشید، می‌توانید زمان، مکان و دستگاه مورد استفاده برای هر اسکن را مشاهده کنید. این معیارها برای سنجش اثربخشی کمپین به‌خصوص برای بازاریاب‌ها بسیار مهم هستند.

اصول طراحی حرفه‌ای QR کد و جذب مخاطب

کدهای QR بسته به هدفی که برای آن ساخته می‌شوند، باید طراحی‌ متفاوت و خاصی داشته باشند. مسلماً طراحی حرفه‌ای برای کدهای QR با جنبه تبلیغاتی نسبت به کدهای مربعی که برای سایر اموری که جذب مخاطب در آن‌ها اهمیتی ندارد (مانند احراز هویت WiFi)، بسیار مهم‌تر است. مشخص است که نیازهای تجاری با نیازهای شخصی تفاوت زیادی دارد؛ برای مثال یک برند نیاز به طراحی یک QR جذاب دارد که معرف آن باشد و مخاطب را به اسکن کد ترغیب کند.

باتوجه به آنچه گفته شد، برای ساخت هر کد واکنش سریع باید به یک سری اصول توجه کرد تا به نتیجه دلخواه رسید. برای مثال به QR کد بالا توجه کنید. با اسکن کد بالا به اطلاعاتی در مورد مونا لیزا در گوگل هدایت خواهید شد. این کد در عین ساده بودن می‌تواند مخاطب را به اسکن ترغیب کند. با نگه داشتن رنگ سیاه و سفید سنتی کدهای کیوآر و قرار دادن لوگوی مونا لیزا در مرکز، حس هنری در این کد به‌وجود آمده است که حتی اگر هنردوست هم نباشید ممکن است توجهتان جلب شود. با دقت به همین طراحی می‌توان دریافت که توجه به نکات ساده و خرج کمی خلاقیت تا چه میزان می‌توان یک طراحی حرفه‌ای از کد QR داشت.

معیارهایی برای طراحی یک کد مربعی وجود دارد که می‌تواند کد شما را متمایز و جالب توجه کند. در ادامه با معرفی این المان‌ها و توضیح در مورد هریک شما را در طراحی هرچه حرفه‌ای‌تر کد QR راهنمایی خواهیم کرد.

انتخاب پالت رنگ

با افزودن رنگ می‌توانید کدهای QR را سفارشی کنید. رنگ‌آمیزی کدهای QR ساده‌ترین راه برای جلب توجه کاربران است. کدهای مربعی سیاه و سفید افزون‌براینکه قدیمی هستند، گاهی به‌درستی کاربرد مورد نظر QR کد را نشان نمی‌دهند؛ البته این بدان معنا نیست که کدهای کیوآر می‌توانند با هر ترکیب رنگی جذاب به نظر برسند. چند پروتکل وجود دارد که باید قبل از انتخاب رنگ برای کدهای QR رعایت شود:

• تم رنگی: هنگام انتخاب تم رنگ برای کد، حتماً از رنگ برند استفاده کنید تا کاربران بتوانند آن را شناسایی کنند. از کنتراست ۴۰ درصدی بین رنگ‌های پس‌زمینه و پیش‌زمینه استفاده کنید تا کد QR برجسته‌تر شود.
• طرح رنگ: از رنگ‌های فراوان با طرح‌های رنگی مختلف استفاده نکنید، زیرا ممکن است کد کیوآر غیرقابل اسکن شود. پس از انتخاب هر رنگ، قابلیت اسکن کد را بررسی کنید تا بتوانید رنگ‌های درستی را براساس این آزمایش در کد قرار دهید.
• گرادیان رنگ: وب‌سایت‌های تدارج رنگ مانند uiGradients و ColorZilla به تصمیم‌گیری در مورد رنگ‌هایی که به خوبی با هم همخوانی دارند کمک می‌کنند.

لوگو

همیشه از لوگوی با وضوح بالا که آن را از سایر برندها متمایز می‌کند و با مخاطب درگیر می‌شود، در کد استفاده کنید. از تصویر با کیفیت مناسب برای لوگو یا پس‌زمینه استفاده کنید و مطمئن شوید که لوگو در مرکز کد قرار گرفته است تا قابلیت اسکن حفظ شود.

بهتر است برای جلوگیری از به خطر انداختن طرح، یک لوگوی مربعی بارگذاری کنید. معمولاً در ابزارهای تولیدکننده کد QR می‌توان اندازه لوگو را افزایش یا کاهش داد.

تنظیم اندازه کد QR

اندازه یک کد QR سفارشی باید حداقل ۲×۲ سانتی‌متر باشد تا بدون هیچ مشکلی اسکن شود. کد QR را مطابق با کمپین بازاریابی خود طراحی کنید. یک کد QR روی یک بیلبورد باید مهم‌تر از کد QR در یک بروشور باشد؛ پس تناسب در اینجا کلید است.